Co to jest zespół niespokojnych nóg i jak sobie z tym radzić.

 

Czy doznałeś kiedyś uczucia, nieodpartego przymusu poruszania nogami, mrowienia i drętwienia nóg najczęściej wieczorem i w nocy, podczas odpoczynku lub w trakcie snu? To uczucie nie pozwala Ci zasnąć bądź budzi Cię w nocy ze snu? Prawdopodobnie  cierpisz na RLS czyli zespół niespokojnych nóg.  Jest to wielkie napięcie zmuszające do impulsywnego poruszania nogami, a wszelkie próby powstrzymania odruchów powodują uczucie jakby nogi miały eksplodować. Do niedawna ta jednostka chorobowa nie była tak rozpoznawalna, a pacjenci bardzo często mieli problemy, aby opisać lekarzowi te niezwykle nieprzyjemne odczucia. Zespół niespokojnych nóg to schorzenie, na które cierpi około 10 proc. ludzi. Często jest przyczyną bezsenności. Jak sobie z nim radzić? Jak leczyć i zapobiegać? Podpowiadamy.

 

Czas czytania ok. 10 min.

 

Zobacz wideo na YouTube:

 

Zespół niespokojnych nóg – co to jest?

Zespół niespokojnych nóg nazywany jest w skrócie RLS od angielskiej nazwy restless legs syndrome, zespołem Wittmaacka-Ekboma lub chorobą Willsa-Ekboma.

RLS to zespół dokuczliwych objawów, opisywanych przez wielu pacjentów jako drętwienie lub mrowienie nóg. Powodują one, że dana osoba odczuwa potrzebę ciągłego poruszania kończynami.

Jest to tym bardziej uciążliwe, że objawy pojawiają się najczęściej podczas wieczornego odpoczynku oraz snu (a także w sytuacji ograniczenia przestrzeni, np. podczas podróży). Mogą pojawić się też w kończynach górnych. W związku z tym pacjent nie jest w stanie się zrelaksować i zregenerować swoich sił, co może prowadzić do problemów ze snem, w tym do bezsenności. O tym jak ważny jest dla nas sen oraz o jego roli w naszym życiu, szerzej dowiecie się klikając tutaj!

 

Objawy zespołu niespokojnych nóg

Objawy choroby są niezwykle trudne do opisania, nawet dla samych cierpiących. Drętwienie, mrowienie, swędzenie, drganie, czy bardziej opisowo “mrówki biegające pod skórą”, “bąbelki w żyłach” – to tylko niektóre określenia na dolegliwości towarzyszące schorzeniu. Jakkolwiek trudne do nazwania, zawsze są dla chorych niezwykle uciążliwe.

Objawy pojawiają się przede wszystkim wieczorem i w nocy, uniemożliwiają wypoczynek, zakłócają spokojny sen, prowadząc w rezultacie do bezsenności.

Cierpiący uskarżają się na częste budzenie się w nocy, w czasie którego zginają i prostują nogi, przewracają się z boku na bok lub nawet wstają z łóżka i chodzą. 

W ciągu dnia, w przypadku długiego pozostawania w jednej pozycji, chorzy wiercą się, machają nogami lub wykonują ruchy prostujące, podobne jak w nocy. Dolegliwości powodują, że niektórzy nie są w stanie przez dłuższy czas spokojnie siedzieć, tym samym uciążliwe jest przebywanie w kinie lub teatrze, oraz podróżowanie samochodem czy samolotem.  

 

Zespół niespokojnych nóg – kiedy występuje najczęściej?

• u osób w wieku średnim lub starszym,
• nieco częściej u kobiet niż mężczyzn,
• w ostatnich miesiącach ciąży,
• rodzinnie – genetycznie

 

W przebiegu zespołu niespokojnych nóg często pojawiają się tzw. okresowe ruchy kończyn podczas snu. Są to mimowolne skurcze mięśni kończyn dolnych. Zwykle dotyczą one zgięcia palców lub stawu skokowego. Jednak zdarzają się też ruchy w stawie kolanowym.

RLS- przyczyny

Przyczyny występowania zespołu niespokojnych nóg nie są jednoznaczne i do końca wyjaśnione. Źródła podają, że mogą one mieć charakter pierwotny – dziedziczny, albo charakter wtórny, czyli są konsekwencją innych zaburzeń neurologicznych. Szacuje się, że pojawienie się zespołu RLS jest o 50 procent wyższe u osób, których ktoś z krewnych pierwszego stopnia także zmagał się z tym schorzeniem. Rodzinne występowanie zespołu niespokojnych nóg ujawnia się najczęściej około 35. roku życia. Występowanie objawów w późniejszym okresie może sugerować, że towarzyszy on innym zaburzeniom, czyli jest wtórny do pierwotnych chorób i nieprawidłowości funkcjonowania organizmu.

 

Najczęstsze przyczyny wtórnych postaci zespołu niespokojnych nóg to: 

• niedobór żelaza, a także magnezu lub witaminy B12 oraz:
•  reumatoidalne zapalenie stawów, polineuropatie (zespół uszkodzenia nerwów obwodowych),
•  niewydolność nerek czy przyjmowanie niektórych leków mogących zaostrzać objawy. 

 

Czynnikami nasilającymi RLS z pewnością są: nadużywanie alkoholu, nikotyny i kofeiny, a także przewlekły stres. Zespół niespokojnych nóg spotyka się również w przebiegu ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze, a ustępuje samoistnie kilka tygodni po porodzie.

 

Jak wyleczyć zespół niespokojnych nóg w domu?

Niefarmakologiczne leczenie zespołu niespokojnych nóg opiera się o:

• wprowadzenie zmian w trybie życia, np. unikanie późnych i ciężkostrawnych posiłków, zwiększenie aktywności fizycznej poprzez wprowadzenie czynnego odpoczynku, regularnych ćwiczeń i rekreacji ruchowej;
• ograniczenie czynników ryzyka oraz bodźców nasilających objawy i przebieg zespołu niespokojnych nóg, np. alkoholu, kofeiny, leków;
• fizykoterapię z wykorzystaniem zabiegów poprawiających ukrwienie miejscowe kończyn dolnych oraz krążenie ogólnoustrojowe rozluźniające napięcie mięśniowe nóg, poprawiające przepływ chłonki oraz drożność i elastyczność naczyń krwionośnych;
• masaż leczniczy, limfatyczny i relaksacyjny kończyn dolnych;
• leczenie ziołami zespołu niespokojnych nóg, które wpływa na kondycję psychiczną, odprężenie emocjonalne i poprawę jakości snu;
• ciepłe kąpiele z dodatkami olejków i soli o działaniu rozluźniającym.

 

Zespół niespokojnych nóg w ciąży – jak sobie radzić?

Zespół niespokojnych nóg w ciąży stanowi dodatkowe obciążenie organizmu kobiety. Często rozwija się w ostatnich tygodniach przez rozwiązaniem. Przyczyną zespołu niespokojnych nóg w ciąży jest ograniczenie przepływu krwi przez duże naczynia krwionośne, głównie w pachwinach, wywołane uciskiem poszerzonej miednicy, wzrostem wagi ciała kobiety i rozwijającym się dzieckiem, które może napierać również na struktury nerwowe. Choć objawy zespołu niespokojnych nóg w ciąży ustępują po porodzie i odciążeniu blokowanych tkanek, w międzyczasie poleca się większą aktywność fizyczną, zbilansowaną dietę, odpowiednie pozycje ułożeniowe i ciepłe kąpiele. Dobrym i skutecznym rozwiązaniem jest również spanie  z poduszką między nogami, która pomaga w prawidłowym  ułożeniu ciała oraz odciąża nogi w trakcie snu. Więcej o poduszce między nogi dowiecie się klikając tutaj!

 

Naturalne metody łagodzenia objawów zespołu niespokojnych nóg

Zespół niespokojnych nóg jest niestety nieuleczalny, więc objawy będą się od czasu do czasu pojawiać. Istnieją jednak pewne metody i zalecenia co do stylu życia, które pomogą lepiej kontrolować tę przypadłość.

1. Ćwiczenia

Osoby wiodące osiadły tryb życia będą miały więcej problemów z tą przypadłością. Dlatego też, aby zapobiec częstym nawrotom, powinny one zacząć regularnie uprawiać sport lub wykonywać ćwiczenia

2. Zakładaj skarpety

Jeśli założysz skarpety do snu, pozwoli Ci to utrzymać temperaturę stóp na pewnym komfortowym poziomie. Zimne stopy sprzyjają występowaniu niektórych objawów zespołu niespokojnych nóg.

Nie potwierdzono jednoznacznie ich działania, jednak wielu uważa, że skarpety podczas snu to świetny sposób na unikanie problemu.

3.Kontroluj stres

Ten niekorzystny stan emocjonalny powoduje bowiem drastyczne zmiany w poziomie niektórych hormonów, krążeniu krwi i innych ważnych funkcjach.

4.Stosuj zimne i gorące okłady

Terapia zimnymi i gorącymi okładami jest interesującą opcją łagodzenia uczucia łaskotanie, napięcia i pieczenia. Kompresy nakładamy naprzemiennie: najpierw gorący, później zimny. Pozostaw je na kilka minut, pozwalając im zadziałać, a następnie osusz miejsce.

5. Masaże

Nawet jeśli nie masz żadnych objawów i nie doskwiera Ci żadna dolegliwość, masaż nóg jest świetną metodą na relaks i poprawę krążenia w kończynach. Podczas masażu wytwarza się ciepło, które zmniejsza napięcie mięśni i pozwala uniknąć na przykład bolesnych nocnych skurczów mięśni.

 

Podsumowanie

RLS jest złożonym zaburzeniem czuciowo-ruchowym, którego objawy utrudniają codzienne życie wielu chorym. Zmęczeni pacjenci, zanim zwrócą się do lekarza, próbują często sami poradzić sobie z powstającym problemem. Farmaceuta za pierwszym stołem jest nierzadko pierwszą osobą, z którą pacjent dzieli się swoimi objawami, bądź w gorszym przypadku, swoją autodiagnozą.

Opisanie tego problemu w tym artykule miało na celu uświadomienie pacjentowi, że zespół niespokojnych nóg to jednostka chorobowa wymagająca prawidłowej diagnostyki i kontaktu z lekarzem. Pozornie błahy problem może być objawem poważnych chorób, które należy wykluczyć przed wdrożeniem leczenia RLS. 

 

Autor: Agnieszka Widełka

Uwaga! Artykuł przygotowany na podstawie wiedzy ogólnodostępnej. Proszę nie traktować tych informacji jako porada medyczna.