Haluksy – przyczyny, objawy, leczenie

 

Haluksy.. Wstydliwe, nieestetyczne, a może i obniżające samoocenę… ta dolegliwość to nie tylko problem kosmetyczny. Z jednej strony jest to  choroba o podłożu genetycznym, z drugiej strony zalicza się ją do grupy chorób cywilizacyjnych, ponieważ pojawienie się jej w dużej mierze związane jest ze stylem życia. Właściwa profilaktyka, wprowadzona odpowiednio wcześnie, może zahamować lub nawet zapobiec jej rozwojowi i uchronić nas przed poważnymi dolegliwościami. Co wpływa na powstawanie palucha koślawego? Jakie są przyczyny haluksów? Jak sobie radzić z bólem? Podpowiadamy…

 

Czas czytania ok: 10 min. 

Ten materiał możesz zobaczyć również na YouTube

 

Haluksy –  co to takiego?

Haluks (łac. Hallux valgus) to choroba zwyrodnieniowa, dotykająca okolice stopy. Inna, swojska nazwa to “paluch koślawy”, która doskonale opisuje istotę tego schorzenia. Pod wpływem nieprawidłowych obciążeń oraz zniekształceń, zmianom ulega naturalna biomechanika stopy. Paluch stopniowo zmienia swoje położenie i odchyla się w stronę pozostałych palców. W wyniku nieprawidłowego obciążenia stopy i braku podparcia w paluchu, dochodzi do poszerzenia przodostopia i tzw. płaskostopia poprzecznego. Dla wielu osób już sam estetyczny aspekt tego schorzenia jest powodem, by rozpocząć leczenie. Jednak pogłębiające się zmiany zwyrodnieniowe powodują u chorego ból i problemy z poruszaniem się.

 

Haluksy – przyczyny

Istnieją dwa czynniki, które mają wpływ na pojawienie się haluksów. Pierwszy to uwarunkowania genetyczne, które objawiają się pewnymi predyspozycjami w budowie stopy, jak nieprawidłowe ustawienie kości śródstopia, paluch dłuższy od drugiego palca czy nietypowy kształt stawu śródstopno-palcowego. Jednak za główną przyczynę haluksów uznaje się czynniki zewnętrzne, przede wszystkim noszenie źle dopasowanego obuwia.

 

Noszenie źle dopasowanego obuwia, np. zwężanego, które powoduje nienaturalne ułożenie i ściśnięcie palców, również mają wpływ na pojawienie się deformacji. U kobiet haluksy to często efekt chodzenia w butach na wysokim obcasie. Dzieje się tak dlatego, że tego rodzaju buty powodują przeniesienie obciążenia na przednią część stopy. Kobiety bardziej narażone są na pojawienie się haluksów także dlatego, że ich stopy mają mniejszą wytrzymałość więzadeł i torebek stawowych oraz mniejszą siłę mięśni niż stopy mężczyzn.

Warto jednak zaznaczyć, że wysokie obcasy nie zaszkodzą wszystkim kobietom – a jedynie tym, które mają predyspozycje genetyczne do powstawania palucha koślawego. Haluksy mogą stać się również przypadłością osób otyłych czy osób wykonujących pracę na stojąco. To schorzenie może pojawić się także u osób cierpiących na patologię mięśnia piszczelowego tylnego, reumatoidalne zapalenie stawów, dnę moczanową czy też łuszczycowe zapalenie stawów. Dodatkowo skłonność do występowania haluksów mają osoby o tzw. stopie egipskiej, u których paluch jest najdłuższy, a pozostałe palce maleją proporcjonalnie. U osób posiadających tego rodzaju stopę to właśnie paluch i śródstopie są najbardziej obciążone podczas chodzenia, co może prowadzić do zaburzenia prawidłowej biomechaniki chodu. Paluch koślawy może wystąpić także w efekcie różnych urazów lub uprawiania sportów, które nadmiernie obciążają stopę.

 

 

Haluksy – objawy

Deformacja jest widoczna gołym okiem. Zniekształcenie z czasem zwiększa się, powoduje ucisk po założeniu obuwia oraz zaburza prawidłowy chód. Jednak najbardziej uciążliwym objawem haluksów jest ból, który pojawia się w wyniku rozwoju stanu zapalnego w obrębie zniekształconego stawu. Dodatkowo dochodzi do drażnienia zakończeń bólowych poprzez ucisk w przedniej części stopy. Pojawia się również obrzęk.

Z czasem objawy tak narastają, że mogą utrudniać normalne poruszanie się i dopasowanie jakiegokolwiek obuwia.

 

Jak zapobiegać powstawaniu haluksów:

• Utrzymuj normalną wagę.
• Aktywność fizyczna. Mechaniczne podrażnienie haluksa jest przyczyną bólu. Dlatego bieganie czy długie spacery, prawdopodobnie nie są najlepszą aktywnością fizyczną, którą należy podjąć, aby utrzymać ogólne zdrowie. Pływanie jest bardzo dobrym sposobem na złagodzenie napięć mięśni i nacisku na stopę,
• Spaceruj boso po piasku, wodzie, trawie czy kamyczkach kiedy tylko masz okazję,
• Unikaj wysokich obcasów i zaopatrz się w wygodne buty z odpowiednimi pelotami podnoszącymi łuk poprzeczny stopy. Wysokie obcasy i ciasne buty nie są jedynym, ale wysokim  czynnikiem ryzyka powstania haluksów u  kobiet. Następuje przeniesienie ciężaru ciała na przodostopie zwiększając tym nacisk na palce i kości stóp.  Zaleca się buty z szerokimi czubami – odpowiednie obuwie ma kluczowe znaczenie dla komfortu i zdrowia stopy,
• Ostrożnie, jeśli masz cukrzycę! Neuropatia cukrzycowa może spowodować stan zapalny i rany oraz przyspieszyć rozwój haluksa. Utrzymuj stopy w czystości (kąpiel dwa razy dziennie) i jeśli zauważysz rany czy bolesne obrzmienie koniecznie skontaktuj się ze specjalistą.
• Po kąpieli masuj i ćwicz stopy. Masaż rozluźnia napięcia mięśni stóp a ćwiczenia złagodzą zapalenia stawów, wzmocnią mięśnie palucha i stopy oraz zapobiegną rozwojowi haluksa. Wzmocnią balans mięśniowy stopy i stawu skokowego. 

 

Warto zadbać również o swoje nogi, odpoczywając po ciężkim dniu czy kładąc się  do snu. Idealnym rozwiązaniem na zmęczone, ciężkie nogi jest oprócz wspomnianego masażu poduszka kolanowa. Poduszka ta nie tylko przyniesie ulgę naszym nogom, ale również sprawi, że rano nie odczujemy żadnych dolegliwości kręgosłupowych. Więcej o poduszce kolanowej dowiesz się klikając tutaj!

 

Jak leczyć haluksy?

Podstawowa profilaktyka haluksów to dobór odpowiedniego obuwia, które pozwala stopie na prawidłowe funkcjonowanie. But powinien być na płaskim obcasie, z szerokim przodem. Osoby, które pracują w pozycji stojącej, powinny w miarę możliwości robić przerwy i gimnastykować stopy. Podstawowym celem leczenia jest eliminacja dolegliwości bólowych oraz nadanie stopie takiego kształtu, który umożliwi dobór odpowiedniego obuwia.

 

Kiedy do lekarza z haluksem…?

Gdy haluks zaczyna pojawiać się na stopie, początkowo może nie wywoływać dyskomfortu oraz innych, niepożądanych dolegliwości. Jednak w trakcie trwania rozwoju tego schorzenia, symptomy mogą przybierać na sile i utrudniać codzienne funkcjonowanie. W takiej sytuacji najkorzystniejsza może okazać się wizyta u specjalisty, który będzie w stanie dobrać specjalistyczne formy leczenia, które będą adekwatne do stanu zdrowia pacjenta.

Do lekarza warto zgłosić się, zwłaszcza gdy po dostrzeżeniu haluksów, zauważymy choćby kilka niepokojących sygnałów, takich jak:

• obrzęk stopy,
• ból w trakcie chodzenia i spoczynku,
• zaczerwienienie,
• wyraźna deformacja palca,
• problemy z dopasowaniem obuwia,
• trudności z przemieszczaniem się,
• nasilanie się objawów mimo zastosowania metod wymienionych wyżej.

 

Podsumowanie

Pojawienie się haluksów bardzo często powiązane jest z bólem, obrzękami i dyskomfortem. Długotrwałe ignorowanie symptomów świadczących o deformacji stopy może prowadzić do problemów z przemieszczaniem się oraz innych powikłań zdrowotnych. W razie jakichkolwiek wątpliwości co do stanu zdrowia lub stosowanej metody leczenia, należy skonsultować się z lekarzem. Specjalista- mowa tu o ortopedzie, będzie w stanie doradzić pacjentowi, jak leczyć haluksy i w razie potrzeby zaleci wykonanie odpowiednich badań.

 

Autor: Agnieszka Widełka

 

Uwaga! Artykuł przygotowany na podstawie wiedzy ogólnodostępnej. Proszę nie traktować tych informacji jako porada medyczna. Informacje powyżej mają jedynie charakter informacyjny.